Czy dieta wegańska szkodzi? To chyba najczęstsza obawa osób, które chcą zmienić swoje nawyki żywieniowe, ale jedzą zdecydowanie bardziej tradycyjnie i często sięgają po mięso. Bez niego nie wyobrażają sobie dnia. A przecież dieta wegańska to wykluczenie nie tylko mięsa. Czy w takim razie takie żywienie może być zdrowe i czy jest bezpieczne?
W skrócie — wszystko to, co nie pochodzi od zwierząt. Czyli dozwolone są wszelkie sałatki, kanapki z warzywami, pastami warzywnymi, dania zrobione z roślin. Ale to nie tylko warzywa tradycyjne, ale też ogrom owoców, ziarna, warzywa strączkowe, a także makarony, kasze i ryż. No i przepyszne bakalie. Czy w takim razie to zdrowa dieta, jeśli co prawda jest smaczna, ale nie ma w niej białka zwierzęcego, czyli tego, co od zawsze karmi ludzi? To dylemat wielu osób przechodzących na taką dietę. Ale często te obawy to wynik komentarzy innych, którzy są zdecydowanymi kulinarnymi tradycjonalistami. No bo jak to tak? Bez mięsa? I bez tych wszystkich innych odzwierzęcych pyszności?
Przede wszystkim mięsa. Ale to przecież również mleko i jogurty, sery żółte i białe, a także jaja, co niektórych zaskakuje miód! To wszystko są produkty pochodzenia zwierzęcego. I jako takie muszą być wykluczone z diety weganina.
Czy w takim razie to zdrowa dieta? Skoro wszystko to, co od zawsze jedli nasi przodkowie zostaje wykreślone z listy? W takim razie skąd brać siłę do życia? Czy to na pewno nie szkodzi zdrowiu? Czy weganin ma w ogóle szansę być zdrowy? A w ciąży? Co wtedy? Takich pytań padają dziesiątki w kierunku wegan. A co mówi o tym nauka?
W końcu wyklucza wszystko to, co pochodzi od zwierząt. A przecież potrzebujemy i białka, i tłuszczy i tych wszystkich minerałów? Czy w takim razie możemy sobie zaszkodzić, ograniczając tak drastycznie nasz jadłospis? Nauka już od dawna bada wpływ naszych nawyków żywieniowych na zdrowie człowieka. I to zarówno na samopoczucie, jak i na parametry oddające w liczbach naszą kondycję (np. morfologia krwi). Jakie płyną z tych dociekań wnioski?
Dieta wegańska nie szkodzi, o ile jest naprawdę dobrze zbilansowana i urozmaicona. I jeśli dostarczamy organizmowi wszystko to, czego potrzebuje — w odpowiednich ilościach. A okazuje się, że pokarmów odzwierzęcych nie potrzebuje, o ile ważne składniki zostaną wprowadzone do diety w inny sposób. To konieczne, aby nie doprowadzić do ich deficytów.
Chodzi tu o odpowiedni bilans białek, tłuszczów, węglowodanów i składników mineralnych. I o ile o większość z nich nietrudno w warzywach, owocach czy kaszach, to dostarczenie odpowiedniego rodzaju i ilości białka czy żelaza oraz niektórych witamin wymaga dobrej znajomości zasad żywienia. Czy są to rzeczy proste? Czysto teoretycznie tak, ale dopiero po poznaniu składu dobrej diety. Dlatego jednak dobrze jest dostać zalecenia dietetyków. Jest to istotne szczególnie w okresie ciąży czy karmienia piersią albo u osób przechodzących rekonwalescencję, czy chorych. Oni potrzebują naprawdę dobrze zbilansowanej diety, aby nie zaszkodzić swojemu zdrowiu.
Jak najbardziej można. Jadłospis weganina jest naprawdę kolorowy i zdrowy. I dość różnorodny, wbrew pozorom. Jednak należy pamiętać, że każda dieta eliminacyjna niesie za sobą ryzyko niedoborów. Wyeliminowanie konkretnych produktów czasami jest nawet konieczne i można to zrobić samemu (na przykład w alergiach pokarmowych). Jednak usunięcie z diety całych grup produktów pochodzenia zwierzęcego wymaga jednak dość indywidualnego podejścia oraz znajomości rzeczy.
Dla jednych będzie to szalenie zdrowa dieta, jeśli będzie w miarę urozmaicona, ale już dla innych (na przykład z zaburzeniami pracy tarczycy) – nawet ryzykowna. Dlatego też takie decyzje i wprowadzanie diety wegańskiej dobrze jest przeprowadzić pod kierunkiem dietetyka. Dobierze on dietę indywidualnie nie tylko do gustu kulinarnego, ale przede wszystkim do wymagań naszego organizmu. Analiza genetycznego obciążenia chorobami, istniejących chorób lub szczególnych warunków (czyli na przykład wspomniana wcześniej ciąża etc.) pozwoli na ułożenie diety wegańskiej zdrowej dla konkretnej osoby.
Natomiast sama eliminacja produktów odzwierzęcych bez zastąpienia ich roślinami o odpowiednim składzie może spowodować zaburzenia pracy organizmu (na przykład anemia przy niedoborach żelaza, o którego wchłanianie należy zadbać szczególnie). W niektórych sytuacjach należy też sięgnąć po suplementację. A to jest już absolutnie niebezpieczne, gdy jest prowadzone na własną rękę. Pamiętać przecież należy, że szkodzi nie tylko niedobór, ale też nadmiar określonych substancji przyjmowanych w pokarmach i suplementach.
Nie. Chorym również w większości nie. I nawet nie szkodzi kobietom karmiącym czy w ciąży, o ile jest prowadzona naprawdę rozsądnie. I jeśli jest się pod opieką dietetyka w tym okresie. Nie będzie też przesadą regularne kontrolowanie zdrowia — które jest niezbędne w przypadku występowania wszelkich chorób, bycia w ciąży i karmienia piersią.
Ogólnie rzecz ujmując wiele osób, odchodzi od spożywania mięsa. To i ekologiczne, i ekonomiczne, i zdrowe. Jednak czym innym jest rezygnacja z samego mięsa, a czym innym wyeliminowanie wszelkich produktów zawierających białka zwierzęce oraz substancje mineralne znajdujące się właśnie w pokarmach pochodzenia zwierzęcego. Nawet całkowite odstawienie samego mięsa dobrze jest zrobić pod kontrolą dietetyka, aby zastąpić je w odpowiedniej dla siebie ilości, na przykład roślinami strączkowymi. A dieta wegańska, czyli mocno eliminacyjna — koniecznie powinna być wprowadzona pod kontrolą fachowca. Nietrudno jest zaburzyć delikatną równowagę zdrowego organizmu. On potrzebuje stałego dostarczania mu wszystkich niezbędnych substancji w optymalnej ilości.
Zdrowie jest w życiu najważniejsze i warto o nie dbać, a nie ryzykować dobrostan własnego organizmu. Zatem jak iść na dietę, to tylko od dietetyka. Tak jak o nasze włosy dba fryzjer, o zęby stomatolog, tak o dietę powinien zadbać dietetyk.
Bibliografia:
(1) https://www.medme.pl/artykuly/dieta-weganska-co-jesc-jadlospis-i-weganskie-przepisy,73812.html
(2) https://www.doz.pl/czytelnia/a13329-Czym_jest_weganizm_Co_jedza_weganie
(3) https://1000dni.pl/ciaza-i-porod/dieta-wegetarianska-w-ciazy
(4) https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/lista/220736,dieta-weganska-a-ryzyko-rozwoju-chorob-tarczycy
(5) https://medica.radom.pl/witaminy-rola-w-organizmie-glowne-zrodla-w-pozywieniu-oraz-skutki-niedoboru/
Ładowanie...