42 633-54-61
Terminarz wizyt
Makroelementy w żywieniu są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki organizmu ludzkiego. Są one dostarczane przez składniki pokarmowe. Powszechnie makroelementami nazywamy pierwiastki główne, których organizm człowieka potrzebuje każdego dnia. Zatem dzienne zapotrzebowanie na nie przekracza 100 mg i stanowią one co najmniej 0,1% masy organizmu człowieka. W przeciwieństwie do nich niezbędne organizmowi mikroelementy stanowią śladowe ilości, nieprzekraczające 100 mg na dobę. Należy zaznaczyć, że makroelementy, czy mikroelementy nie są potrzebne w jednakowych ilościach, bowiem zapotrzebowanie organizmu na określone składniki mineralne jest różne.
Makroelementy w żywieniu pełnią szereg bardzo ważnych funkcji w naszym organizmie m.in.:
W organizmie człowieka zachodzi ciągła wymiana zarówno makroelementów, jak i mikroelementów, ponieważ każdego dnia część z nich usuwana jest wraz z moczem, kałem, czy potem. Dlatego też muszą być one stale uzupełniane.
Do makroelementów lub inaczej makroskładników w diecie człowieka zaliczamy pierwiastki takie jak: Wapń (Ca), Chlor (Cl), Magnez (Mg), Fosfor (P), Potas (K) i Sód (Na).
Poszczególne makroskładniki spełniają określone funkcje w organizmie człowieka i charakteryzują je właściwości takie jak:
Wapń jest niezbędnym składnikiem budulcowym układu kostnego. Bierze on udział w tworzeniu kości, zębów i ich szkliwa. Daje on nie tylko moc kościom, ale też ma wpływ na utrzymanie optymalnego ciśnienia krwi. Odpowiada za wspieranie struktury organizmu, czy równowagi ciała. Wapń jest również niezbędny do przewodzenia impulsów nerwowych. Ponadto odpowiada również za mechanizmy kurczenia się mięśni i reguluje procesy krzepnięcia krwi. Jest to pierwiastek, który wpływa pozytywnie na prawidłowy rytm mięśnia sercowego i wchłanianie witaminy B12.
Dodatkowo warunkuje on przepuszczalność błon komórkowych, witalność niektórych enzymów oraz bierze udział w przekazywaniu bodźców humoralnych. Ponadto zmniejsza on ryzyko wystąpienia chorób serca, udaru, raka jelita grubego i kamicy nerkowej. Natomiast niedobór wapnia powoduje odwapnienia, podatność do złamań i krzywic, a także uszkodzenia zębów. Z kolei jego nadmiar może być przyczyną powstawania kamieni nerkowych;
Wapń zawarty jest w wielu produktach tj.: żółte i białe sery, sezam, kapusta, sardynki, mięso, jaja, mleko, rośliny strączkowe, buraki, orzechy i ziemniaki.
Stanowi on około 1% masy ciała osoby dorosłej. Jest bardzo potrzebny do prawidłowego wchłaniania wapnia oraz przebiegu skurczu mięśni. Dodatkowo utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową i uaktywnia niektóre witaminy z grupy B. Niedobór fosforu w zasadzie nie występuje, a jak już jest to objawia się wówczas krzywicą i osteomalacją. Tymczasem jego nadmiar może prowadzić do niewydolności nerek. Pierwiastek ten znajduje się w kościach i zębach, w błonach komórkowych oraz w kwasach nukleinowych i krwi, oraz w związkach wysokoenergetycznych. Bierze on udział równocześnie w procesach katabolicznych i anabolicznych. Potrzebny jest do utrzymania zdrowych zębów i kości. Fosfor bierze również udział w procesach związanych ze spalaniem glukozy.
Fosfor znajduje się w następujących produktach: przetwory mleczne, mięso, pestki dyni, jaja, produkty pełnoziarniste, marchew, ryby, wątroba, groch, fasola, ziemniaki i żółty ser.
Chlor wraz z sodem odpowiada za gospodarkę wodną w organizmie i utrzymuje ciśnienie osmotyczne oraz jest niezbędny do zachowania równowagi kwasowo- zasadowej. Znajduje się w płynach ustrojowych i wspiera wytworzenie kwasu solnego w żołądku. Ma również wpływ na pracę serca. Jego niedobór zaburza prawidłową homeostazę, zaś nadmiar może się objawiać zaburzeniami ze strony układu nerwowo-mięśniowego. Natomiast przy zbilansowanej, zdrowej diecie w zasadzie nie ma ryzyka jego niedoboru, czy nadmiaru. Jednak częściej spotyka się nadmiar sodu, ponieważ jest on składnikiem nadużywanej w dzisiejszych czasach soli kuchennej.
Chlor wchodzi w skład produktów takich jak: sól, wędliny i żółty ser.
Sód występuje głównie w płynie pozakomórkowym. Dzięki temu reguluje ciśnienie osmotyczne w płynach ustrojowych, działa alkalizująco oraz utrzymuje sprawność mięśni i nerwów. Reguluje również aktywny transport składników pokarmowych. Dodatkowo jest składnikiem enzymów, a wraz z potasem reguluje gospodarkę wodną organizmu. Sód jest antagonistą potasu. Niedobór sodu występuje bardzo rzadko, jednak jeżeli nastąpi, to szybko prowadzi do odwodnienia. Natomiast nadmiar sodu jest przyczyną powstawania nadciśnienia tętniczego, chorób nerek oraz udaru mózgu.
Sód jest obecny w produktach takich jak: sól i pokarmy, do których produkcji się jej używa.
Magnez jest jednym z najważniejszych pierwiastków biorących udział w dużej ilości istotnych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Jest on niezbędny do budowy zdrowych i mocnych zębów oraz kości. Ponadto odpowiada on za procesy widzenia, termoregulacji, przekazywania informacji między mięśniami i nerwami oraz za przemianę materii. Dodatkowo jest niezbędny do aktywnego transportu sodu i potasu oraz utrzymania integralności błon komórkowych. Przeciwdziała on zakrzepom i zmniejsza ryzyko zawału serca, aktywuje enzymy i bierze udział w metabolizmie lipidów.
Magnez uczestniczy także w beztlenowej glikolizie, stabilizacji DNA oraz pobudliwości tkanki nerwowej i mięśniowej. Działa on przeciwstresowo i przeciwstarzeniowo, wpływa korzystnie na pracę mózgu i przyspiesza wchłanianie wapnia. Niedobór tego makroelementu może powodować zaburzenia krążenia, obniżenie odporności, drgawki i nadpobudliwość. Z kolei znaczny nadmiar może być przyczyną zaburzeń UON (ośrodkowego układu nerwowego), pracy serca i układu oddechowego.
Magnez znajduje się w produktach takich jak: orzechy, soja, kasza gryczana, kakao, czekolada, pestki dyni, rośliny strączkowe, szpinak, produkty pełnoziarniste i kasza jęczmienna.
Potas wraz z sodem są niezbędnymi pierwiastkami do prawidłowej gospodarki wodnej organizmu. Katalizuje on bowiem wiele reakcji enzymatycznych, reguluje ciśnienie osmotyczne w płynach ustrojowych, utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową oraz potencjał spoczynkowy błon komórkowych. Ponadto odgrywa on decydującą rolę w przewodnictwie nerwowym, czy prawidłowym skurczu mięśni, czyli odpowiada za właściwą pracę mięśni i nerwów. Dokładniej ujmując jest on składnikiem płynów wewnątrzkomórkowych, enzymów i soków trawiennych. Potas jest antagonistą sodu. Niedobór potasu jest przyczyną osłabienia serca, arytmii, obniżenia kurczliwości mięśni oraz zakwaszenia organizmu. Nadmiar zaś (powyżej 18 g) powoduje zatrzymanie akcji serca.
Potas zawierają produkty takie jak: buraki, kapusta, orzechy, morele, banany, szpinak, brukselka, awokado, marchew, ziemniaki i daktyle.
Podsumowując można stwierdzić, że każdy makroelement w żywieniu pełni wiele ról w organizmie człowieka, a jego niedobory mogą wiązać się nie tylko z przewlekłym osłabieniem i gorszym samopoczuciem, ale przede wszystkim z bardzo poważnymi problemami zdrowotnymi. Dostarczone makroskładniki, a w tym białka, węglowodany i tłuszcze, są najbardziej istotnymi elementami naszej diety. Powinniśmy zatem zwrócić uwagę na odpowiednią podaż makroelementów i dostarczać je wraz z pożywieniem, czy suplementacją.
Jednak z całą stanowczością nie zalecamy, aby samemu podejmować decyzję na temat stosownej diety wzbogacającej organizm w makroelementy, czy zmniejszającej spożywaną ich ilość. Jest to bowiem zadanie dietetyka, a nawet lekarza. Poziom w organizmie większości z tych pierwiastków można bowiem oznaczyć w stosownych badaniach. Ponadto jest to tym bardziej istotne, jeżeli cierpimy na określone schorzenia, a przy okazji mamy też różne upodobania żywieniowe. Rola tych specjalistów w ustaleniu naszej diety jest bardzo istotna.
Źródła:
https://oliwka24.pl/mikroelementy-makroelementy-pierwiastki-sladowe/
https://www.bodypak.pl/pl/wsb/228_rola-makroelementow-w-organizmie-czlowieka.html
Ładowanie...
