Dietetyk Wrocław - Leczenie Otyłości | Saba Odchudzanie

Ortoreksja – obsesja na punkcie zdrowego odżywiania

Orthorexia Nervosa („orto” znaczy prawidłowy, „oreksis” – apetyt, polska nazwa ortoreksja) to stosunkowo nowy termin w naukach psychologicznych i medycznych. W skrócie ortoreksja oznacza zaburzenie, w którym dana osoba przejawia nadmierną obsesję na punkcie zdrowego odżywiania. Choroba ta jest związania z istniejącą aktualnie większą świadomością społeczeństwa na temat zdrowia. Zatem coraz więcej osób zaczęło przestrzegać zasad racjonalnego odżywania oraz sprawdzać produkty spożywcze, w tym ich pochodzenie i jakość.

Tymczasem przesadne dbanie o zdrowie może jednak doprowadzić do poważnej choroby, jaką jest właśnie ortoreksja. Zaburzenie to charakteryzuje się stopniowym usuwaniem przez chorego kolejnych produktów spożywczych z jadłospisu, które jego zdaniem niekorzystnie wpływają na stan zdrowia. Ostatecznie dana osoba ustala sobie restrykcyjną dietę, w której nie ma niektórych bardzo ważnych składników odżywczych. Dodatkowo szybko chudnie przez niedożywienie. Taka dieta doprowadza także do innych negatywnych skutków zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach może także doprowadzić do śmierci.

Ortoreksja – charakterystyka

Schorzenie to po raz pierwszy zdiagnozował i opisał Steven Bratman, który jednocześnie sam był pierwszym, wykrytym przypadkiem tego zaburzenia. Okazało się, że ortoreksja jest groźną chorobą związaną z jedzeniem, a jej skutki mogą być równie drastyczne, co w przypadku anoreksji czy nieleczonej otyłości. Steven Bratman po ukończeniu medycyny zajął się tą chorobą w rezultacie czego w 1997 r. napisał książkę o ortoreksji zatytułowaną. „W szponach zdrowej żywności”.

Ortoreksja więc jest patologiczną obsesją na punkcie zdrowego odżywiania. Objawia się ona nadmiernym przywiązywaniem uwagi do jakości spożywanego jedzenia. Ortorektyk zatem cały czas kontroluje spożywane pokarmy i użyte do ich wytwarzania składniki, które powinny być wg niego tymi właściwymi. Jeżeli nie ma takich danych odczuwa wówczas niepokój. W przypadku większej częstotliwości występowania takich przypadków unika np. okoliczności wywołujących  nieprzyjemne napięcie emocjonalne.

Specjaliści cały czas dyskutują nad charakterem tej choroby, nie mniej jednak istniejące badania wskazują, że ortoreksja ma podobne przyczyny jak inne zaburzenia odżywiania. Badacze zastanawiają się również, czy może są to zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, ponieważ towarzyszą im natrętne myśli dotyczące zdrowego jedzenia, działania kompulsywne, np. przygotowywanie jedzenia tylko w odpowiednich garnkach, bez tłuszczu itd. Kolejny trzeci kierunek, nad którym się dyskutuje, to hipoteza, że jest to być może zaburzenie samoistne. Tymczasem większość badaczy jest skłonna do zaliczenia ortoreksji do zjawiska z zakresu spektrum zaburzeń odżywiania, ale dyskusje wciąż trwają. Niemniej jednak jest bardzo wiele elementów wspólnych z tym rodzajem zaburzeń, zwłaszcza dotyczących  jadłowstrętu psychicznego, czyli anoreksji.

Ortoreksja — objawy

Głównym objawem, świadczącym o tym, że dana osoba zaczyna chorować na ortoreksję jest czas poświęcony na przygotowanie posiłków i ustawiczne myślenie o diecie. Zaburzenie to wywołuje u człowieka nadmierną koncentrację na przygotowanie i cały obrzęd związany z posiłkami. Trwa on u ortorektyka więcej niż trzy godziny dziennie. Poświęca on dużo czasu na rozmyślanie o tym, co ugotuje. Ponadto przy zaburzeniach odżywania, czynnikiem diagnostycznym jest również planowanie swoich posiłków z kilkudniowym wyprzedzeniem np. skomponowanie jadłospisu na cały tydzień i sztywne trzymanie się tego planu.

W wyniku takich zachowań osoba cierpiąca na ortoreksją zaczyna mieć coraz większe problemy w życiu osobistym, towarzyskim i zawodowym. Dodatkowo obsesyjnie kontroluje to, co je i jak je. Bardzo dużą wagę przywiązuje do jakości jedzenia. Może się też tak zdarzyć, że po zjedzeniu posiłku, którego ortorektyk nie planował, np. na przyjęciu, czy u znajomych, doznaje w rezultacie poczucia winy, ponieważ spożył coś niezdrowego. W przypadku tego zaburzenia zwraca ta osoba uwagę na jakość jedzenia nie zaś na ilość. U tych osób występuje obsesja bycia zdrowym i jest to dla nich najważniejsza rzecz w życiu. Tak twierdzą specjaliści zajmujący się tym schorzeniem.

ortoreksja

Obsesje w ortoreksji

Następnie osoba o zachowaniu ortorektycznym może również być przekonana, że jest bardziej wartościowa, lepsza od takiej, która je niezdrowo. U ortorektyka przestrzeganie własnych zasad żywieniowych daje poczucie satysfakcji i dumy. Wymienione objawy mogą zaniepokoić i osobę, u której występują, i jej otoczenie. Z drugiej strony należy wziąć pod uwagę fakt, że osoba mająca ortoreksję może nie być zaniepokojona. Jest to związane z faktem, że tak jak w przypadku jadłowstrętu psychicznego, posiada mały wgląd w chorobę. W związku z tym w takich zachowaniach nie będzie dostrzegała nic złego, czy nieprawidłowego.

Osoby te mogą też przejawiać obsesje na punkcie ilości poszczególnych składników odżywczych zawartych w pożywieniu. Biorą też pod uwagę dokładne parametry je opisujące, takie jak np. indeks glikemiczny:

  • zawartość kalorii,  (w tym cukru –  w szczególności czystego),
  • syropu glukozowo-fruktozowego,
  • tłuszczu, utwardzonego i częściowo utwardzonego (tłuszcze trans),
  • białka,
  • węglowodanów,
  • soli,
  • błonnika,
  • glutenu,
  • laktozy,
  • kwasów tłuszczowych,
  • witamin i składników mineralnych.

Ortorektycy sprawdzają też, czy produkty są: nieprzetworzone i organiczne wegańskie, wegetariańskie lub makrobiotyczne, bądź modyfikowane genetycznie.

Ponadto jeżeli choroba nasili się to mogą przeszkadzać obsesyjne, natrętne myśli dotyczące tego, co powinni zjeść i jak to przygotować. Takie myśli mogą sprawić, że dana osoba będzie przekonana o konieczności skorzystania z pomocy terapeuty.

Powikłania

Osoby, które zapadły na ortoreksją mają z tego powodu liczne choroby, których przyczyna tkwi w niewłaściwym sposobie odżywiania się. Zły dobór głównych grup składników odżywczych tj.: białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin i składników mineralnych przyczynia się do powstawania zmian. Z tego powodu bardzo często dochodzi u danej osoby do uszkodzenia pracy niektórych narządów, a nawet całego układu. Najpierw pojawiają się bóle i zawroty głowy, a następnie kłopoty z pamięcią i koncentracją. Następnie dołączają się do tego nudności, bóle brzucha, osłabienie. U kobiet ustaje miesiączka, organizm nie wytwarza bowiem wystarczającej ilości estrogenów koniecznych do zachowania regularnych cykli. Często u ortorektyka występują także zaburzenia w obrębie pracy przewodu pokarmowego (m.in. nieprawidłowy rytm wypróżnień) i wyższa podatność na infekcje.

Dodatkowo brak dostatecznej ilości żelaza i cynku, które występują w mięsie może spowodować anemię i spadek odporności. Wskutek tego wzrasta zagrożenie osteoporozą, nadciśnieniem, chorobą serca, pojawiają się huśtawki nastrojów i depresja. Ortoreksja wpływa też negatywnie na funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Jest to związane z jego rygorystyczną dietą. Głównie z obsesyjnym do niej przywiązaniem, a także przekonaniem o swojej wyższości. Z tego powodu staje się on wyobcowany. Ortorektyk nawet potrafi rzucić pracę, jeśli przeszkadza mu ona w zdrowym odżywianiu. Może także zerwać kontakty z rodziną, jeśli ta sprzeciwia się jego praktykom.

Leczenie

Podstawą leczenia jest zastosowanie racjonalnej diety, ułożonej przez lekarza lub specjalistę dietetyka. W pierwszym okresie jej celem jest przede wszystkim wyrównanie niedoborów, a następnie dyscyplinowanie chorego w kierunku właściwej edukacji żywieniowej. Równolegle bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia psychologa lub psychoterapeuty, a nawet psychiatry. Istotną rolę odgrywają także bliscy i znajomi, którzy mogą wesprzeć chorego w chwilach zwątpienia.

Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden ważny aspekt leczenia. Trzeba pamiętać, że ortorektyk może często podejmować próby wypierania argumentów specjalistów czy otoczenia. Z tego powodu proces terapii należy do długotrwałych i często bardzo żmudnych. Najczęściej obok wyżej wymienionych działań, w zależności od stopnia zaawansowania ortoreksji, niezbędny będzie lekarz. Zleci on stosowne badania diagnostyczne, a także w razie konieczności podejmie leczenie występujących już dodatkowych psychicznych jednostek chorobowych.

W tym momencie pisząc o leczeniu tej choroby należy podkreślić z całą stanowczością, że absolutnie nie wolno robić tego na własną rękę. Najlepiej to zrobią wskazani specjaliści, którzy wezmą pod uwagę szereg istotnych uwarunkowań. Tym bardziej że ortoreksja jest chorobą, którą cały czas się bada.

Nie została ona dotąd uwzględniona w klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych ICD-10, ani w żadnej z dotychczasowych klasyfikacji DSM. Ze względu na liczne obserwacje kliniczne tego zjawiska, podejmuje się próby wprowadzenia narzędzi diagnostycznych identyfikujących ortoreksję.

 

Źródła:

https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/ortoreksja-objawy-zrob-test-na-ortoreksje-aa-gAe2-r52m-nmde.html

https://zdrowie.wprost.pl/odzywianie/zaburzenia-odzywiania/10228456/ortoreksja-obsesja-na-punkcie-zdrowego-odzywiania.html

https://www.doz.pl/czytelnia/a15375-Ortoreksja na_czym_polega_Skutki_objawy_i_leczenie_obsesji_na_punkcie_zdrowego_zywienia

https://centrum-poznawcze.pl/ortoreksja-nie-tak-zdrowa-obsesja-na-punkcie-zdrowego-jedzenia/

https://supermenu.com.pl/ortoreksja-przyczyny-objawy-leczenie/

https://enel.pl/enelzdrowie/zdrowie/co-to-jest-ortoreksja

 

 

 

 

 

Ładowanie...